HomeGeen 'silver bullet' als oplossing?
Het elektriciteitsnet kan de transitie naar een duurzame samenleving lastig bijhouden. De toenemende elektrificatie zorgt voor veel hogere (piek)belasting van het elektriciteitsnet. Een belangrijke bron van de stijging zijn de warmtepompen. Daarvan zijn er in 2023 volgens recente schattingen ongeveer 170.000 geplaatst. Die gaan met z’n allen circa 473 gigawattuur aan stroom per jaar verbruiken. Het totale elektriciteitsverbruik van de huishoudens stijgt hiermee met 2,3% per jaar. Dat betekent voor het totale Nederlandse elektriciteitsverbruik een toename met 0,39% op jaarbasis. Dit zal verder stijgen, wat nu?
De Topsector Energie en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) schakelden onderzoeksbureau Stantec in om het één en ander uit te zoeken. Het onderzoek levert meer dan honderden ideeën op en werd op 24 augustus 2023 gepresenteerd. Michel Emde, programmamanager Systeemintegratie bij de Topsector Energie: “Bij dit onderzoek zijn we juist op zoek gegaan naar out-of-the-box ideeën. “The silver bullet” waar nog niemand aan had gedacht, rolde er helaas niet uit”.
'The silver bullet' is er gelukkig wel en buigt toename om in afname
TONZON heeft al jaren deze “silver bullet” in huis. De toename van het elektriciteitsverbruik kan eenvoudig worden omgebogen in een afname. De toename van het aantal warmtepompen zou veel minder een probleem zijn voor het elektriciteitsnet wanneer we de vloeren veel beter zouden isoleren. Milieu Centraal adviseert voor vloeren met vloerverwarming tenminste Rc = 5,0 m²K/W toe te passen en liever nog hoger. Desondanks is de huidige nieuwbouwnorm voor vloeren slechts 3,7 m²K/W hoewel de meeste nieuwe woningen vloerverwarming krijgen en een warmtepomp. Iedere verdubbeling van de warmteweerstand betekent een halvering van de warmtestroom door de vloer. De jaarlijkse toename van het stroomverbruik vanwege de toename van het aantal warmtepompen zou daarmee ook ongeveer gehalveerd kunnen worden. Wanneer we de 1,15 miljoen woningen waar al warmtepompen staan versneld aanpakken, dan reduceren we het totale Nederlandse elektriciteitsverbruik met 2,67%. Daarnaast is er nog heel veel meer te besparen.
Een 100 liter boiler bijvoorbeeld heeft een stilstandsverlies van 435 kWh per jaar. Ze stralen zoveel warmte uit dat je aan de andere kant van de muur kunt zien waar ze hangen. Met een TONZON folie (HR-Radiatorfolie, boilerfolie of dampremmende isolatiefolie) kan deze uitstraling goedkoop, klimaatefficiënt en koolstof arm worden beperkt.
Het verraderlijke hierbij is dat de temperatuur van de boiler net iets lager ligt dan die van je hand. Daardoor neem je gevoelsmatig aan dat deze boiler nauwelijks warmte verliest terwijl het tegendeel waar is. Voor dit probleem heeft TONZON het product Boilerfolie ontwikkeld. Deze wordt als een thermisch stralingsjasje om de boiler gehangen.
Ook de meeste close-in boilers verliezen elektrisch opgewekte warmte door uitstraling, zomer en winter, dag en nacht. Dat is het geval wanneer jouw keukenkastje altijd warmer is dan de keuken zelf. Ook dit verlies kan je eenvoudig beperken met Boilerfolie, maar een klein reststukje TONZON HR-Radiatorfolie kan net zo goed worden gebruikt, bekijk deze video. In Nederland zijn naar schatting 3 miljoen close-in boilertjes in gebruik. Met een gemiddelde besparing van 80 kWh per jaar kom je alleen al bij deze boilertjes op een verlichting van het elektriciteitsnet van 240 gigawattuur per jaar. Maar er zijn nog veel meer toestellen die elektrisch opgewekte warmte verliezen door warmtestraling. Door deze verliezen te beperken, neemt de piekbelasting af omdat deze verliezen continu plaatsvinden. De warmtepompinstallatie zelf kan ook nog verbeterd worden. Iedereen die zelf een warmtepomp heeft, weet uit ervaring dat de technische ruimte waar de warmtepomp staat het warmste plekje in huis is. Voor het verwarmen van het boilerwater met een warmtepomp wordt weliswaar minder stroom gebruikt, maar de boiler zelf is vaak veel groter waardoor het verlies aan elektriciteit ongeveer gelijk is.
Waar gaat het mis?
Opmerkelijk is dat men bij de bepaling van de capaciteit van een warmtepomp kijkt naar de isolatiewaarde van het dak terwijl de warmtepomp meestal gecombineerd wordt met vloerverwarming. Hoe beter de vloerisolatie, des te minder warmte er naar beneden verloren gaat.
De Nederlandse rekenregels (NTA 8800) houden echter niet of nauwelijks rekening met een warmteverlies naar beneden. Een expert van een overheidsinstantie vindt dit een ernstige fout. Hij verzuchtte “Het is ten hemel schreiend dat ze bij de NTA 8800 nog steeds niet in de gaten hebben dat het een groot verschil maakt of een vloer wel of geen vloerverwarming heeft”. Volgens de NTA 8800 bespaar je met vloerisolatie vrijwel niets, zelfs niet als de vloer nog niet is geïsoleerd en er wel vloerverwarming is. Deze reactie ondersteunt het blogartikel dat eerder hierover is verschenen.
Wat 'the silver bullet' bij elektriciteit is, is de gouden kogel bij gas
In de NTA 8800 gaat men er van uit dat alle warmte die we uit het gas (en het elektriciteitsnet) halen daadwerkelijk op de plaats van bestemming komt. Dat rekent wel zo makkelijk. De warmtelekken die optreden bij het opwekken, transport en de afgifte van de warmte bestaan op papier dus eigenlijk niet. Toch kun je hier heel veel energie besparen op een makkelijke, goedkope, klimaatefficiënte en koolstofarme manier.
Veel transportverlies bij ringleidingen voor warm tapwater en bij luchtverwarming
Neem bijvoorbeeld een ringleidingsysteem voor warm tapwater. Die zorgt ervoor dat je overal onmiddellijk warm water hebt. Daarvoor moet je wel continu warm water rondpompen en mag het retourwater niet te koud zijn in verband met legionella. Dat je hierbij tijdens het transport veel warmte verliest blijkt wel uit het feit dat het water op een lagere temperatuur terugkomt dan dat het is weggestuurd. Het warme water verwarmt de buisisolatie, die de doorgelaten warmte aan het oppervlak uitstraalt. Het omwikkelen van deze buisisolatie met HR-Bandagefolie sluit het oppervlak als het ware af van deze uitstraling. De buizen verliezen daardoor aanmerkelijk minder warmte. Je kunt nu het water met een lagere temperatuur de ringleiding insturen, terwijl het toch met dezelfde temperatuur retour komt als voorheen.
Een ander voorbeeld waarbij veel warmte bij transport verloren gaat, zijn luchtverwarmingen. Wanneer de aanvoerkanalen door de kruipruimte lopen, dan is het in de kruipruimte in de winter vaak warmer dan in de woonkamer. Feitelijk verwarm je dan 2 ruimtes in plaats van 1.
Veel warmteverlies bij de afgifte van warmte aan radiatoren en vloerverwarming
Dat er bij vloerverwarmingen ook veel warmte aan de kruipruimte wordt afgegeven was al aan de orde. Maar ook radiatoren stralen een deel van de warmte die ze krijgen uit naar de achterliggende buitenmuur. Het wordt bekend verondersteld dat TONZON daarvoor een unieke en doeltreffende oplossing heeft ontwikkeld die onzichtbaar zijn werk doet, lees meer>>.
